Arbeidsongeschiktheid is al lange tijd een twistpunt waar het zelfstandig ondernemers betreft. In tegenstelling tot personeel in loondienst ben je namelijk niet automatisch verzekerd hiervoor. Daardoor heb je geen recht op een uitkering in het geval dat je niet meer of minder kunt werken. Daarom bestaat er de arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), zodat zzp’ers zich alsnog kunnen verzekeren voor arbeidsongeschiktheid. Dat is een vrijwillige keuze, maar daar wil de Haagse politiek vanaf. Er zijn concrete plannen om met een verplichte AOV voor alle zelfstandig ondernemers te komen. Het ziet er nu naar uit dat die vanaf 1 januari 2027 ingaat. Vanaf dat moment moet je dus wel geld gaan afdragen aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Hoe zit dat precies? We speculeerden er eerder al over, maar inmiddels zijn we wat verder in de tijd en kunnen we wat meer zeggen over de verplichte AOV voor zzp’ers.
Steeds meer onverzekerde zzp’ers als reden
Het aantal zelfstandig ondernemers in Nederland blijft maar stijgen. Maar daarmee stijgt ook het aantal zzp’ers dat zich niet verzekert tegen arbeidsongeschiktheid in verband met de hoge kosten die aan die verzekering gebonden zijn. Dat is een probleem, want ziek worden of een ongeluk krijgen kan ons allemaal overkomen. Potentieel zijn er dus veel mensen die met inkomensproblemen kunnen komen te zitten omdat ze geen vangnet hebben voor arbeidsongeschiktheid. Door een verplichte AOV voor zzp’ers in te vieren, wil de Haagse politiek daar een einde aan maken. Dat wordt niet door iedereen met gejuich ontvangen, omdat het mensen op kosten jaagt. Daarnaast is de maatregel ook een vorm van bescherming voor juist werknemers in loondienst ten opzichte van zzp’ers. Niet-verzekerde zzp’ers zijn voor bedrijven vaak goedkoper dan personeel in loondienst, waardoor er een oneerlijke concurrentie zou ontstaan. Zzp’ers die wel moeten afdragen aan een AOV, zullen dat moeten gaan doorberekenen in hun tarieven.
Zo werkt de verplichte AOV
Nu wat meer inhoudelijke details over die verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering, want je wilt natuurlijk wel wat meer weten over wat het voor jou als ondernemer betekent. Zoals de plannen nu zijn, geldt de verplichting voor de AOV vanaf 2027 voor alle ondernemers die onder de AOW-leeftijdsgrens zitten. Directeur-grootaandeelhouders zijn hiervan uitgesloten. Je gaat naar schatting acht procent van je inkomen moeten afstaan aan de premie voor de verplichte AOV, maar de maximale premie bedraagt 228 euro. Deze kosten kun je van de belasting aftrekken. Je betaalt je premie dan ook aan de Belastingdienst. Het UWV wordt echter verantwoordelijk voor het proces rondom arbeidsongeschiktheid. Zij passen ook hier het arbeidsongeschiktheidscriterium gangbare arbeid toe. Daarbij kijkt men naar welk werk je nog wel zou kunnen doen, ongeacht of het wel of niet past bij je opleiding en je werkervaring. De uitkering van de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering is geen vetpot, want deze bedraagt maximaal het wettelijk minimumloon, en gaat pas na een jaar verminderde inkomsten van start.
Wachten of nu al AOV regelen?
Mogelijk vraag je je af de aankomende verplichte AOV betekent dat je beter tot die tijd geen arbeidsongeschiktheidsverzekering kunt afsluiten als je er nog geen hebt. Wachten is om verschillende redenen af te raden. Ten eerste omdat je ook in de periode tot het ingaan van de verplichte AOV met arbeidsongeschiktheid geconfronteerd kunt worden. Dan wil je natuurlijk ook wel kunnen rondkomen. Daarnaast is het zo dat er eventueel een opt-out mogelijkheid komt waar je gebruik van kunt maken als je al iets geregeld hebt voor arbeidsongeschiktheid. Dat is echter nog niet zeker. Maar als het wel zo is, hoef je dan niet over te stappen naar de standaardverzekering. Tenminste, mits hetgeen jij geregeld hebt minimaal dezelfde dekking heeft. De alternatieven die je zou kunnen overwegen is een AOV bij een van de huidige aanbieders, maar je kunt je ook aansluiten bij een Broodfonds of gebruikmaken van zogenaamde ‘crowdsurance’.
Laten we nog even het belangrijkste punt hiervan beschouwen. Zoals het er nu naar uitziet, ga je vanaf 2027 acht procent van je inkomsten kwijt zijn aan de verplichte AOV. Als je nu nog geen regeling hebt getroffen voor arbeidsongeschiktheid, dan kan dat aardig pijn doen in de portemonnee. Het is daarom eigenlijk onvermijdelijk dat je je tarieven moet gaan verhogen. Andere zzp’ers zullen dat mogelijk ook moeten doen, dus misschien valt het mee met de negatieve effecten daarvan. Toch kan het feit dat werknemers in loondienst nemen daardoor weer wat interessanter wordt gaan betekenen dat er minder werk beschikbaar gaat zijn voor zzp’ers. Hoewel de gedachte achter de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering, namelijk dat niemand onverzekerd is voor arbeidsongeschiktheid, nobel is, is er dus genoeg reden om op te zien tegen de invoering ervan.
