Het heeft zeker een bepaalde romantiek: je hebt een familiebedrijf (mede) opgebouwd en je wil graag dat jouw kind het bedrijf na jou wil voorzetten. Zakelijk gezien is een familiebedrijf overdragen of je BV overdragen aan je kind niet zo ingewikkeld. Al menig ondernemer heeft zijn of haar bedrijf overgedragen aan een kind. Het moeilijkste is het volgende: wil jouw kind eigenlijk wel jouw bedrijf voortzetten? Met andere woorden: hoe kun je ervoor zorgen dat jouw kind jouw bedrijf inderdaad wil voorzetten?
Tijdig enthousiasmeren
In principe zijn mensen gebakken zoals ze gebakken zijn, om Erica Terpstra te citeren. Is jouw zoon of dochter een geboren kunstenaar, dan is de kans niet groot dat hij of zij jouw dakdekkersbedrijf wil overnemen. Maar je kunt natuurlijk wel al tijdig proberen te enthousiasmeren voor wat jij doet. Er zijn immers ook veel kinderen die het pad van hun ouders volgen. Neem je zoon of dochter daarom al jong mee naar de zaak. Laat zien hoe zaken geproduceerd worden of hoe diensten geleverd worden. Biedt hem of haar bijbaantjes binnen de zaak in de vakanties, zodat hij of zij de sfeer alvast kan proeven. Met andere woorden: zorg dat je kind al thuis is in je bedrijf voordat je aan of haar over een overdracht gaat praten.
Gun je kind eerst de ervaring van een baan in loondienst
Sommige mensen zijn gemaakt om ondernemer te zijn en zelfs de baas te zijn, anderen kunnen zich prima schikken in een baan in loondienst. Daarom is het niet onverstandig om je kind eerst de ruimte te geven voor zichzelf te ervaren hoe het is om werknemer in loondienst te zijn. Niet bij jouw bedrijf, want als troonopvolger zit je toch anders in je baan, maar bij een ander bedrijf. Daar heeft je kind de ruimte om te inventariseren welke verantwoordelijkheden er komen kijken bij werknemer zijn en hoe het takenpakket van de mensen boven hem eruit ziet. Meet hij of zij zich een voortrekkersrol aan? Of vind je kind het wel prima om om half zes naar huis te gaan en niet meer aan het werk te denken? Neem je kind vervolgens ook mee in hoe jouw werkweek eruitziet, zodat het duidelijk is wat het alternatief is.
Gezond bedrijf
Hoe gehecht je ook bent aan wat je opgebouwd hebt, je moet je kind niet opzadelen met een ongezond bedrijf want hij of zij wil geheid niet verantwoordelijk zijn voor de ondergang van de onderneming. Laat een gezond bedrijf na aan je kind, een bedrijf waar hij of zij mee uit de voeten kan. Een bedrijf waar ruimte is om investeringen te maken, zodat jouw kind ook zijn eigen stempel op het bedrijf kan drukken. Wees ook vooral eerlijk en open over de stand van zaken van het bedrijf. Houd je dingen achter, dan komen die vroeg of laat boven water en zal je kind zich verraden voelen door je. Kort samengevat: geef alleen iets deugdelijks door aan je kind. Is je bedrijf al in een vrije val geraakt, dan kun je wellicht beter overwegen er vroegtijdig een eind aan te breien, voordat er grote schulden ontstaan.
Wees duidelijk en eerlijk over jouw toekomstige rol
Idealiter laat je natuurlijk een bedrijf bij leven na aan je kind. Het is immers bijna ondoenlijk voor een zoon of dochter om hun vader te verliezen en tegelijkertijd de verantwoordelijkheid voor het bedrijf op de schouders gelegd te krijgen. Jouw kind heeft jou bij en na de overname nodig als vraagbaak. Hij of zij kan niet meteen alles weten. Jouw ervaring is daarbij waardevol en cruciaal. Maar als je de verantwoordelijkheid overdraagt, moet je je daar ook wel echt aan houden. Dat wil zeggen dat je niet de facto de touwtjes in handen blijft houden, want dat gaat voor een hoop irritatie tussen jou en je kind zorgen en voor een hoop onduidelijkheid bij je medewerkers zorgen. Maak dus duidelijke afspraken over jouw rol na de overname en leef die eerlijk na. De bedoeling is dat je gaandeweg steeds minder betrokken raakt bij het bedrijf en jouw kind de touwtjes geheel in eigen handen krijgt.
Niets van dit is een garantie dat je kind niet zijn of haar eigen pad wil kiezen. Als dat zo is, is dat heel jammer. Maar als je het probeert te forceren, dwing je je kind in een leven waar het niet gelukkig van wordt. Dan kun je kijken of er elders in de familie iemand is die wel interesse heeft, of je kunt je bedrijf uiteindelijk goed proberen te verkopen.
