Wanneer je als ondernemer personeel in dienst neemt, komen daar allerlei verplichtingen bij kijken. Ook kan het je gebeuren dat je werknemer ziek wordt, en je het loon een lange tijd moet doorbetalen. Maar hoe zit als jouw werknemer moeder of vader wordt? Waar hebben zij dan recht op en wat zijn jouw plichten. We duiken in het zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof, mede omdat hier de laatste jaren een aantal veranderingen aan zijn gemaakt. Hoe lang is dat zwangerschapsverlof? Hoeveel ouderschapsverlof mag er opgenomen worden?
Veranderingen vanaf 2019
We vallen eerst maar met de deur in huis: per 2019 zijn er belangrijke veranderingen gekomen in het recht op geboorteverlof. De Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) geeft met name partners recht op meer vrije dagen rondom de geboorte van hun kind. Het doel hiervan is om de zorg- en werktaken evenwichtiger te verdelen tussen beide ouders. De ouder die bevallen is kan zo gemakkelijker zelf weer aan het werk gaan. Eerder was het zo dat partners na de geboorte van hun kind slechts twee dagen betaald verlof kregen. Vanaf 2019 is dit uitgebreid naar een hele werkweek, relatief aan het aantal uren dat deze werknemer doorgaans in de week werkt. Werkt hij of zij 40 uur, dan krijgt hij of zij ook 40 uur geboorteverlof. Bij een 20-urige werkweek is het 20 uur. De dagen mogen meteen na de geboorte opgenomen worden, maar ook verspreid worden opgenomen. Dit is wel gelimiteerd tot de eerste vier weken na de bevalling. Je mag hier als werkgever geen voorwaarden aan stellen en je moet het volledige loon doorbetalen. De invoering van dit extra geboorteverlof zorgt er wel voor dat een deel van het originele ouderschapsverlof vervalt, namelijk de drie dagen onbetaald ouderschapsverlof die de partner kon opnemen in de eerste vier weken nadat de thuiskomst van het kind. Met de invoering van de WIEG is tevens het adoptieverlof en pleegzorgverlof verlengd van vier naar zes weken.
Veranderingen vanaf juli 2020
Later dit jaar, op 1 juli om precies te zijn, wordt het geboorteverlof verder uitgebreid. Partners kunnen dan in het eerste halfjaar na de geboorte van hun kind aanvullend geboorteverlof opnemen. Zij mogen maximaal vijf weken verlof opnemen. Als werkgever hoef je dan – gelukkig – geen loon door te betalen. In plaats daarvan hebben werknemers recht op een uitkering die verstrekt wordt door het UWV. Hij of zij krijgt dan wel slechts 70 procent van het normale dagloon. Dit ‘verlies’ is op kosten van de werknemer zelf. De invulling van dit aanvullende geboorteverlof is wel bespreekbaar. Dat wil zeggen dat wanneer er van de zijde van het bedrijf sprake is van een zwaarwegend belang het verlof in overleg met de werknemer anders ingeroosterd mag worden.
Het totaalplaatje: zwangerschapsverlof en calamiteitenverlof
Dus, voor het overzicht, waar heeft een medewerker precies recht op? Een zwangere werknemer voorafgaand aan de bevalling vier tot zes weken verlof nemen. Dit is afhankelijk van de wens van de werknemer zelf. Het zwangerschapsverlof is bij tweelingen of andere meerlingen maximaal tien weken. Het zwangerschapsverlof is volledig betaald: als werkgever betaal je het loon volledig door, met compensatie van het UWV. Op de dag(en) van de bevalling heeft de partner recht op calamiteitenverlof, waarbij jij als werkgever zonder compensatie het loon volledig doorbetaalt.
Het totaalplaatje: bevallingsverlof en geboorteverlof
Vanaf de dag na de bevalling hebben we over bevallingsverlof. De moeder (die bevallen is) heeft recht op minimaal tien weken bevallingsverlof. Heeft zij niet alle zes weken van het zwangerschapsverlof waarop zij recht heeft gebruikt, dan wordt het restant aan het bevallingsverlof vastgeplakt. Het bevallingsverlof betaal je als werkgever volledig door, met compensatie van het UWV. De partner heeft nadat het kind geboren is recht op één werkweek aan verlof en moet deze uren opnemen binnen vier weken na de bevalling. Het geboorteverlof wordt volledig doorbetaald door de werkgever zonder compensatie van het UWV. Nadat de partner het betaalde geboorteverlof geheel heeft opgenomen, kan hij of zij nog aanvullend geboorteverlof opnemen, tot een totaal van maximaal vijf werkweken aan uren. Dit moet in de eerste zes maanden na de geboorte opgenomen worden. Jij hoeft als werkgever in het geheel geen loon uit te keren; het UWV keert 70 procent van het loon uit.
Het totaalplaatje: ouderschapsverlof en adoptie- en pleegzorgverlof
Deze rechten van de werknemer zijn ongetwijfeld ten dele bekend bij je. Verrassend is het niet dat werknemers rondom de geboorte van hun kind recht hebben op verlof. Maar wist je ook dat beide ouders in de eerste acht jaar na de geboorte van het kind recht hebben op ouderschapsverlof? Zij mogen 26 keer het aantal uren van hun normale werkweek opnemen in het kader van dit ouderschapsverlof. Jij moet als werkgever deze ruimte bieden, maar in principe hoef je geen loon door te betalen, tenzij er andere afspraken over vastgelegd zijn in de geldende cao. Zoals we eerder al stelden is het adoptieverlof en pleegzorgverlof zes weken. Je betaalt dan het loon door met compensatie van het UWV.
Let op: UWV-compensatie voor deze soorten van verlof vraag je als werkgever zelf aan bij het UWV.
