In de Nederlandse economie is het niet gebruikelijk om je personeel vrije tijd te geven tijdens werktijd. Niet dat in andere landen iedereen maar moet kijken wat hij doet. Maar om de creativiteit een kans te geven wordt er soms gekozen om het personeel de kans op vrije invulling van werkzaamheden te geven. In dit artikel brainstormen we over waarom we dit zouden in moeten voeren. En vervolgens hoe we vrije invulling van werktijd in de praktijk kunnen uitvoeren.
Voorbeeld van effectiviteit
Een voorbeeld die het meest bekend is, is Google. Het bedrijf dat de afgelopen jaren enorm is gegroeid, claimt dat zij dit onder andere te danken heeft aan de creativiteit van het personeel. Dit is niet zomaar een uit de lucht gegrepen compliment. Google heeft reeds lang geleden ingevoerd dat personeel tijdens werktijd, verplicht een deel (20%) moet besteden aan eigen invulling. Dit komt er in de praktijk op neer dat er een middag in de week, of iedere dag een uurtje, besteed wordt aan wat de werknemer zelf leuk vindt. Hieruit is het succesvolle GMail ontstaan, daarnaast allerlei applicaties van het Android platform.
Menselijk brein
Wat zorgt nu voor het succes van deze regeling. Zoals iedereen weet is ons brein complex in de manier van informatie verwerken. Je brein is in feite een soort supercomputer die stukjes informatie bij elkaar vindt, en deze vervolgens samenvoegt tot een conclusie. Het onthouden van alles om je heen is dus niet genoeg. Wellicht ken je mensen die ontzettend veel weten, maar dat het soms even duurt voordat dat er weer uitkomt. Naast een goed geheugen is een goede zoekfunctie belangrijk. Hoe sneller je ogenschijnlijk niet verwante informatie bij elkaar kan zoeken voor een nieuwe conclusie, hoe intelligenter de uitkomst. Op het moment dat wij minimaal acht uur achter elkaar ons brein laten werken, is de zoekmachine vertroebelt met alle informatie van die dag. Als je na een halve dag even kunt resetten door even iets heel anders te doen, wat je zelf leuk vindt, ontstaat er weer ruimte in supercomputer. Daarbij komt dat je in een periode van ongedwongen vrijetijdsbesteding, tot conclusies komt die je onder hoogspanning niet trekt. Dit kan een enorme creativiteit tot gevolg hebben.
Vrije invulling van werktijd
Met deze wetenschap is het dus helemaal niet vreemd om je personeel een bepaalde hoeveelheid vrijheid te geven. Dit zorgt niet alleen voor betere opbrengsten omdat men snel en grondig kan nadenken. Maar een extra prettige bijeenkomst is dat mensen veel minder last van stress hebben. En als de uitkomst dan ook nog eens is dat één van je werknemers in zijn ‘vrije’ uurtje een slimme oplossing voor het bedrijf bedenkt, dan is je rendement optimaal. Door de enorme toename van informatie die wij dagelijks op ons af krijgen, is het eigenlijk gewoon nodig dat we halverwege de werkdag even rust krijgen. Alleen een half uurtje pauze is daar niet genoeg voor. Daarnaast ontwikkelen door het hoge werktempo al een tunnelvisie door ons blind te staren op de informatie die voorhanden is. Om een tunnelvisie te voorkomen is een vrije invulling van werktijd van het personeel een goede manier.
In de praktijk
Uiteraard zal er afhankelijk van de aard van de werkzaamheden, lang niet overal mogelijkheid zijn om je personeel vrij te laten in hun doen en laten. Toch is het goed om eens na te denken om mensen wekelijks een paar uurtjes vrijheid te geven. Er zullen weinig situaties zijn waar mensen de hele week kunnen doen waar ze zin in hebben. Het is misschien voor de hand liggend om dit op vrijdagmiddag te proberen. De meeste mensen zijn dan niet meer op de top van presteren, aan het einde van de week. Toch is het juist beter om het bijvoorbeeld woensdagmorgen in te plannen. Gewoon een paar uur brainstormen met elkaar of op een creatieve manier invulling te geven aan de lopende gang van zaken. Mijn advies is om hier eens mee te experimenteren.
Wat in eerste instantie kan lijken op een verspilling van arbeidstijd, zou weleens een grote verrassing kunnen worden. Personeel wat eerst slaafs zijn 40 uur werkte, kan nu opeens veel meer opbrengen in bijvoorbeeld 36 uur per week. Daarnaast neemt het ziekteverzuim wellicht af omdat men beter in zijn vel zit. Net als het inkorten van de werkweek, een overweging waard dus.
