Kinderarbeid is een beladen woord. We denken daarbij vaak aan landen als Bangladesh. Daar is het niet ongewoon dat kinderen een baan hebben en voor inkomsten voor het gezin moeten zorgen. Dat is geen wenselijke situatie, want een kind moet kind kunnen zijn en naar school kunnen gaan. Maar vanaf een bepaalde leeftijd willen jongeren wel graag een centje bij kunnen verdienen. Gezien het lage minimumloon is dat voor werkgevers interessant. Maar hoe zit dat precies in Nederland? Mag je jongeren onder 18 jaar voor je laten werken? En onder welke voorwaarden mogen die jongeren dan werken? We bespreken het in dit artikel.
Kinderen van 12 jaar
Op de leeftijd van 12 jaar hebben we het nog nadrukkelijk over kinderen. Deze mogen in principe niet werken. De wet stelt immers dat kinderen onder de 13 jaar beschermd moeten worden tegen werk dat hun gezondheid, veiligheid of ontwikkeling kan schaden. Toch bestaan er enkele uitzonderingen die wel aan strikte voorwaarden gebonden zijn. Kinderen van 12 jaar mogen namelijk wel lichte werkzaamheden verrichten binnen een familiebedrijf. Zoals bijvoorbeeld helpen in de winkel of op een boerderij. Maar dit mag wel alleen onder toezicht van de ouders of voogd, en het werk moet buiten schooluren plaatsvinden. Het moet bovendien om licht werk gaan, wat betekent dat het kind geen fysieke of mentale overbelasting mag ervaren. In de praktijk gaat het dus om klusjes zoals het helpen met opruimen of eenvoudige taken die geen gevaar met zich meebrengen. Verder mogen kinderen van 12 jaar ook incidenteel helpen bij sport- of culturele activiteiten. Ook hier geldt dat het werk licht moet zijn en dat het kind altijd onder toezicht moet staan van een volwassene. Voor commercieel werk mogen kinderen van 12 jaar niet ingezet worden.
Kinderen van 13 en 14 jaar
Voor kinderen van 13 en 14 jaar zijn er al iets meer mogelijkheden. Maar ook hier zijn de regels strikt. Ook zij moeten beschermd worden tegen werk dat hun gezondheid of ontwikkeling kan schaden. Daarom mogen ze alleen lichte werkzaamheden uitvoeren. Zij mogen bijvoorbeeld folders of kranten rondbrengen, helpen in de huishouding of assisteren bij het sorteren van producten in een magazijn. In de zomermaanden mogen ze helpen op het land. Maar wel enkel in de vorm van licht werk zoals fruit plukken of wieden. Wat betreft werktijden zijn er strikte regels. Tijdens schooldagen mogen kinderen van 13 en 14 jaar maximaal 2 uur per dag werken. Op vrije dagen mogen ze maximaal 7 uur per dag werken, met een maximum van 12 uur per week tijdens schoolweken. In de vakanties mogen ze maximaal 5 dagen per week werken, met een totaal van 35 uur per week. Nachtwerk en werken in gevaarlijke omstandigheden is verboden. Het werk mag de schoolprestaties niet belemmeren.
Kinderen van 15 jaar
Vanaf de leeftijd van 15 jaar krijgen kinderen iets meer vrijheid op de arbeidsmarkt. Ook hier gelden echter nog steeds strikte regels. Een 15-jarige mag bijvoorbeeld werken in een winkel, als vakkenvuller of kassamedewerker, of helpen in de horeca als afwasser of keukenhulp. Ook het rondbrengen van kranten en folders mag. De regels voor werktijden zijn alweer wat soepeler, maar blijven streng. Boven op de genoemde getallen voor 13- en 14-jarigen geldt namelijk dat 15-jarigen op vrije dagen maximaal 8 uur mogen werken, en in vakanties tot een maximum van 40 uur per week. Nachtwerk is echter nog steeds verboden. Ook mogen 15-jarigen niet werken in gevaarlijke situaties, zoals bij zware machines of chemische stoffen. Het werk mag nog steeds niet ten koste mag gaan van hun onderwijs. Als werkgever ben je verantwoordelijk voor het zorgen dat werkende jongeren voldoende rust en tijd hebben om hun schoolwerk te doen.
Jongeren van 16 en 17 jaar
Zodra kinderen de leeftijd van 16 en 17 jaar bereiken, hebben we het over jongeren die werken. Dan krijgen ze nog wat meer vrijheid op de arbeidsmarkt. In deze leeftijdsgroep mogen jongeren bijna elk soort werk doen. Tenminste, zolang het maar veilig is en niet schadelijk voor hun gezondheid of ontwikkeling. Ze kunnen dus werken als vakkenvuller, als in medewerker de horeca, als verkoopmedewerker in een winkel of in een kantooromgeving. Ze mogen echter nog steeds geen gevaarlijk werk verrichten. Dat betekent dus niet werken met zware machines, gevaarlijke stoffen of in risicovolle omstandigheden. Jongeren van 16 en 17 jaar mogen tot 9 uur per dag werken, met een maximum van 45 uur per week. Daarbij mag een werkweek over een periode van vier weken gemiddeld niet meer dan 40 uur duren. Nachtwerk is voor deze leeftijdsgroep meestal verboden, behalve in enkele uitzonderingen zoals het werken in de horeca of bij evenementen. Dar mogen ze tot middernacht werken. Daarnaast moeten ze minstens 12 uur aaneengesloten rust hebben tussen twee werkdagen en minimaal anderhalve dag vrij per week. Het onderwijs blijft prioriteit.
Er zijn dus openingen, afhankelijk van wat het soort werk is dat je in de aanbieding hebt. Maar je hebt je wel te houden aan strikte regels die er zijn om de jongere of het kind te beschermen. Het blijft om schoolgaande jeugd gaan, en dat blijft voorop staan. Zie het werken met jongeren als een kans om ze werkervaring te laten opdoen en eenvoudige werkzaamheden goedkoop uit te besteden. Maar beschouw ze niet als volwaardige medewerkers waar je van alles van mag verwachten. Ook als ze zelf laten blijken dat ze best meer zouden willen doen is het aan jou om de verantwoordelijkheid te nemen om je aan de regels te houden in het belang van de jongere of het kind in kwestie.
