Als ondernemer met personeel in dienst is ziekteverzuim een probleem. Het doorbetalen van een medewerker die geen werk levert is een flinke kostenpost. Dat verzuim kan soms ook nog wel eens flink lang duren, en met een beetje pech verzuimen er verschillende medewerkers tegelijkertijd. Er bestaan verschillende vormen van verzuim waar je als werkgever of als werknemer mee te maken kunt krijgen. Deze zijn te onderscheiden in ‘kleuren’: je hebt wit, grijs, zwart en roze verzuim. Vooral voor dat laatste moet je beducht zijn. We leggen uit wat deze vormen van verzuim inhouden en waarom roze verzuim gevaarlijk is.
Wit verzuim
Wit suggereert dat het om legitiem verzuim gaat, en dat is dan ook zo. Bij wit verzuim is er daadwerkelijk sprake van een goede gezondheidsreden om te verzuimen. Dat kan om flinke koorts gaan, maar bijvoorbeeld ook om een gebroken been of mentale problemen. Als de werknemer zich dan ook daadwerkelijk ziek meldt, spreken we van wit verzuim. Bij langdurig verzuim heb je de plicht om te blijven informeren hoe het met de medewerker in kwestie gaat. Met behulp van een bedrijfsarts of arbo-arts kan gewerkt worden aan een terugkeer op de werkvloer.
Zwart verzuim
Logischerwijs betekent zwart verzuim dat er niet om legitieme redenen verzuimd wordt. De werknemer meldt zich wel ziek voor het werk, maar is niet ziek. Vervolgens komen collega’s hem of haar tegen tijdens het shoppen. Of je kijkt ’s avonds televisie en ziet hem of haar op de tribune zitten in een voetbalstadion. Dit is simpelweg fraude, want je werknemer belazert de boel. Alle reden dus om een stevig gesprek te voeren en de zaak op te nemen in het dossier van de werknemer in kwestie. Gebeurt het vaker, dan kan dat een legitieme reden zijn om de medewerker te ontslaan. Bij een eenmalig geval kan dat nog moeilijk zijn.
Grijs verzuim
Tussen wit en zwart verzuim zit een grijs gebied, dat we dan ook grijs verzuim noemen. De werknemer voelt zich niet zo lekker, maar zou eigenlijk wel gewoon kunnen werken. Bijvoorbeeld in het geval een lichte verkoudheid of een kater. In plaats daarvan blijft hij of zij thuis om ‘uit te zieken’. Dit is een lastig geval voor werkgevers. Je kunt niet checken hoe ziek iemand zich daadwerkelijk voelt en moet maar geloven dat het inderdaad erg genoeg is om niet naar het werk te kunnen komen. Zo smokkelen sommige werknemers helaas met ziekteverzuim. Dat zegt ook wel wat over hun motivatie. Wellicht is het zinnig om het te bespreken in een jaargesprek als je vermoedt dat er sprake is (geweest) van grijs verzuim.
Roze verzuim
Tot slot hebben we nog het roze verzuim. We spreken van roze verzuim als een medewerker echt ziek is, maar wel gewoon doorwerkt. Dat kan dan gaan om een fysieke blessure, of om een depressie of burn-out. Dit is iets wat vooral gebeurt bij workaholics en mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het klinkt wellicht niet als iets negatiefs voor een werkgever, omdat de werknemer juist plichtsbesef laat zien. Maar uiteindelijk ga je er als werkgever juist hinder van ondervinden. Ten eerste is het zo dat iemand die ‘roze’ verzuimt niet zo productief is als normaal. Daarnaast loopt diegene een grotere kans om langdurig in het witte verzuim terecht te komen omdat de klachten door het doorwerken verergeren. Mensen gaan over hun eigen grens heen, en dan komt er een moment waarop ze instorten. Wees daarom als werkgever alert op roze verzuim en zorg dat een medewerker die eigenlijk niet zou moeten werken ook tijdig de tijd neemt om te herstellen.
Sommige werkgevers werken met een systeem waarin de eerste dag van het verzuim voor eigen rekening van de medewerker is. Dat heeft zo zijn pluspunten en zijn minpunten. Het verhoogt de drempel om je ziek te melden als je eigenlijk maar een klein beetje ziek voelt. Maar het is ook een uitnodiging om langer te blijven verzuimen dat noodzakelijk is. Ook kun je overwegen hoe ethisch het is om iemand een dag verzuim uit eigen zak te laten betalen als diegene ook daadwerkelijk niet in staat is om te werken. De beste manier om verzuim tegen te gaan, is door ervoor te zorgen dat werknemers tevreden en gemotiveerd blijven en veilig hun werk kunnen doen.
